Eten in harmonie met de natuur en jezelf
Deze keer in de serie eetverhalen: mijn gesprek met Martine Jetten. Martine weet sinds een aantal jaren dat ze hoogsensitief is. Hiermee bedoelen we de eigenschap dat je gevoelig bent voor prikkels van binnenuit (gevoelens en gedachten) en prikkels van buitenaf (geluiden, geuren, licht, bewegingen, kleuren, vormen, smaken, etc). Je neemt alles intenser en diepgaander waar dan de meeste anderen, zoals stemmingen of lichaamstaal. Voor mensen die hoogsensitief zijn is het ervaren van verbinding heel belangrijk, evenals het leven vanuit kernwaarden als rechtvaardigheid, zingeving en liefde. Martine zet tegenwoordig vanuit haar bedrijf “In Wese” haar kennis en eigen ervaringen met deze eigenschap in om anderen te begeleiden die hoogsensitief zijn, en om het onderwijs te innoveren. Ik was benieuwd welke invloed hoogsensitiviteit op haar eetpatroon heeft.
Afstemming op jezelf, de omgeving en ...
Martine vertelt: ‘Hoogsensitiviteit gaat voor mij over afstemming. Afstemming op mezelf, dus wat heb ik nu nodig, waar heb ik nu behoefte aan. Daarnaast afstemming op anderen en de wereld. We leven immers niet op onszelf maar met elkaar en in deze wereld. Zo kijk ik ook naar eten. Ik probeer te eten wat goed is voor de wereld. Met de manier waarop ik eet, draag ik bij aan de wereld. Daarom eet ik weinig vlees en probeer ik te kiezen voor pure en biologische producten. Dit voelt aan de ene kant voor mij heel natuurlijk maar in de dagelijkse praktijk is het niet altijd makkelijk. Zo vind ik bijvoorbeeld biologisch vlees erg duur. Chips is ook een lastige, ik vind dat heel lekker en kan daar ook zeker van genieten maar als ik er teveel van door eet voel ik me toch schuldig.’ Dat schuldgevoel, dat je het nooit goed genoeg kunt doen, ligt al snel op de loer. ‘Tenzij ik een biologische pompoen op de markt koop en daar iets lekkers van maak, dan klopt het helemaal’, zegt Martine lachend. Ook hier speelt hoogsensitiviteit een rol: het betekent dat je gevoelig bent voor je eigen oordelen en gedachten.
... afstemming op anderen
De afstemming op anderen komt vooral naar voren in haar gezin. Martine is getrouwd en heeft 2 volwassen zonen die door omstandigheden nu beiden weer thuis wonen. Ze vindt het belangrijk dat de wensen van iedereen aan tafel gezien worden. En dat wringt soms met haar eigen wensen! ‘Neem vlees eten bijvoorbeeld. Ik eet dat zoals gezegd zelf graag zo min mogelijk en als ik het eet, dat het dan biologisch is. Mijn zonen willen eigenlijk altijd vlees eten. Mijn man zit er tussenin, hij eet graag vegetarisch maar hij zal zelf niet snel biologisch vlees kopen. Ik probeer daar dan zo goed mogelijk een mouw aan te passen door zelf een kleine portie te nemen of geen vlees.’ Samen eten is ook een sociaal moment en vindt ze daarom heel belangrijk. Als ze alleen met haar man eet, geniet ze ervan om echt lekker rustig te eten, en wat later dan anders. Ze maken dan vaak iets creatiefs van allerlei kliekjes uit de koelkast. Omdat dit dan zo intuïtief gebeurt, geeft het Martine een goed gevoel.
Vissticks in limonadesiroop
En dat brengt ons op een ander aspect dat voor Martine belangrijk is: creativiteit. ‘Ik vind het inspirerend om mijn creativiteit te gebruiken bij het koken en eten, en niet alleen te koken op de automatische piloot. Het is leuk om met een recept te koken om jezelf op nieuwe ideeën te brengen maar ik geef er toch vaak weer mijn eigen draai aan. “Waar heb ik nu zin in?” bepaalt dan wat ik ervan maak. Creativiteit gaat ook over hoe het eruit ziet: welke kleur paprika bijvoorbeeld en kies ik voor kleine of grote tomaten, en natuurlijk gaat het ook over de tafel mooi dekken.’
‘Omdat het zo individueel is, vind ik het belangrijk dat onze kinderen ook hun eigen weg vinden qua eten. Toen de jongens nog klein waren, lieten we ze ook rustig experimenteren in de keuken. Een keer wilde onze zoon Florian vissticks bakken in limonadesiroop. Je kunt dan zeggen dat dat raar is of niet mag, maar laat hem zelf maar ontdekken hoe het smaakt. Het was trouwens nog best lekker ook! Ik had wel één regel bij al dat geëxperimenteer: zolang ze het zelf ook maar aten!’ Nu haar zonen min of meer volwassen zijn, kan ze er ook heel erg van genieten als ze eens een keer samen koken en iets moois op tafel zetten, zoals de kabeljauwburgers op de foto.
Van weinig kun je ook een rijk gevoel krijgen
Martine is opgegroeid met een zus en een broer in een traditioneel gezin. Ondanks dat haar vader opgeleid was aan de Hogere Hotelschool, kookte hij nooit. Geld was geen vanzelfsprekendheid, maar haar moeder besteedde altijd veel aandacht aan het eten. Ze zorgde bijvoorbeeld voor verschillende soorten groente, zorgde ervoor dat het eten er mooi uitzag en dat gaf Martine een gevoel van overvloed. Een minder prettige herinnering is dat ze zich vaak opgejaagd voelde tijdens het eten. ‘Blijkbaar at ik langzamer en met meer aandacht dan de rest. Ik was vaak nog maar halverwege mijn bord als mijn vader me vroeg of ik nog een tweede portie wilde. Maar hoe kon ik dat weten, ik had mijn eerste toch nog niet op! Daar werd ik dan boos over.’ Door dit soort dingen voelde Martine zich al kind al anders dan de rest van het gezin.
Hoogsensitief
Pas toen Martine in haar werk vast begon te lopen, werd langzamerhand duidelijk dat er een naam bestond voor het “anders zijn” dat ze al zo lang voelde. Een leidinggevende zei tegen haar: ‘Jij bent de kanarie in de kolenmijn’, waarmee hij bedoelde dat zij degene was in de organisatie die het aanvoelt als er dingen in de onderstroom niet lekker lopen. Het is dus niet alleen dat je "lastig" bent omdat je meer tijd nodig hebt voor dingen, maar ook een kwaliteit! Vanaf dat moment leerde Martine om meer te luisteren naar haar eigen behoeftes, onder meer over eten. Een klein jaar geleden ging Martine te rade bij een mesoloog, die haar adviseerde eens een poos geen gluten te eten. Het heeft haar ogen geopend dat de mesoloog vertelde dat het hoge groeitempo dat tarwe tegenwoordig heeft niet goed is voor de aarde en ook niet voor de verteringsmogelijkheden van ons lichaam. Het heeft haar nog beter leren voelen wat eten met haar doet. Ze eet nu wel weer tarweproducten maar kiest er de ene keer wel voor en de andere keer bewust niet. Als de rest van het gezin dan bijvoorbeeld pasta eet, eet zij quinoa.
Verbinding met de seizoenen en de plek
Eten gaat ook over afstemmen op de natuur voor Martine. Zo was het onlangs Pasen en tijdens het paasontbijt bekeek het gezin aan tafel een nieuw takje van een lariks. ‘De nieuwe naaldjes en het nieuwe dennenappeltje symboliseren een nieuw begin. Je kunt dat ook in je eigen leven zien, weer een nieuw begin in de lente. Eigenlijk is dat natuurlijk ook de betekenis van de eieren met Pasen.’
Martine en haar gezin maken sinds lange tijd gebruik van een vakantiehuis in Friesland met daarbij een stuk grond. Het is een verlangen om dit terrein steeds meer een duurzame landschappelijke inrichting te geven. Het vormt een tegenwicht naast de recreatievoorzieningen die naast het terrein steeds verder opgerukt zijn. Er zijn al allerlei bessenstruiken geplant bijvoorbeeld maar dit mag nog meer. De natuur mag op hun terrein zijn gang gaan en als de familie er dan weer komt, plukken ze graag de vruchten van de bessen- en frambozenstruiken. Ook hier proeft Martine de verbinding: ‘De jam die we maken van de oogst smaakt gewoon zoveel lekkerder dan die uit de winkel’.
Positieve energie
Aandacht besteden aan je eten en met positieve energie in de keuken staan, dat is van grote invloed volgens Martine. Ze vertelt over een experiment dat je kunt doen met gekookte rijst. ‘Je verdeelt de rijst over 3 bakjes en bewaart ze een aantal dagen op kamertemperatuur. Met het eerste bakje doe je niks, je negeert het als het ware. Tegen het tweede bakje spreek je vriendelijke woorden, tegen het derde bakje doe je onaardig (leef je je uit als je chagrijnig of boos bent!). Kijk wat er gebeurt.’ De ervaring van Martine is dat de bakjes die genegeerd en negatief bejegend worden als eerste gaan rotten. ‘Dit is dus het effect van met welke energie je iets of iemand behandelt!’ Martine heeft een vriendin die nog meer intuïtief in de keuken staat dan zijzelf. ‘Samen met haar koken is een feest omdat ze me stimuleert om nog meer naar mijn gevoel en energie van het moment te luisteren.
Advies
Heeft Martine een advies voor anderen die misschien ook vanuit hun hoogsensitiviteit worstelen met hoe ze het beste kunnen eten?
‘Zorgvuldig omgaan met eten is heel belangrijk, juist ook als je hoogsensitief bent. Probeer je af te stemmen op je lichaam en focus erop waar je op dat moment echt behoefte aan hebt. Geniet van het proces in plaats van dat het resultaat bij voorbaat al vast staat. Ontdek gaandeweg waar je zin in hebt. En heb plezier in het ontwikkelen van al die verschillende kanten in jezelf. In het algemeen, maar zeker ook over eten. Het belangrijkste voor mijzelf als het over eten gaat, is dat ik niet dingen vermijd of juist moet doen vanuit angst of schuldgevoel, maar dat ik zoveel mogelijk eet vanuit vertrouwen op mijn lichaam en gevoel. Dat geeft mij voldoening en geluk.’
Reactie plaatsen
Reacties